Ο Μανόλης Αρκολάκης διδάσκει Οικονομική και Κοινωνική Ιστορία της Ευρώπης στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Είναι κάτοχος διδακτορικού διπλώματος (ΕΑΠ, 2009) με τίτλο: Ελληνικός Κινηματογράφος (1896-1939). Συγκρίσεις σε ευρωπαϊκό και μεσογειακό πλαίσιο. Τρόποι παραγωγής και διανομής. Σε σχέση με τον κινηματογράφο, στις δημοσιεύσεις του περιλαμβάνονται: “Ο παιδικός ρόλος στην αφηγηματική ανάπτυξη του ελληνικού μελοδράματος” στο Βάσω Θεοδώρου, Μαρία Μουμουλίδου, Αναστασία Οικονομίδου (επ.), Η παιδική ηλικία και οι αναπαραστάσεις της στον σύγχρονο ελληνικό κινηματογράφο (Αιγόκερως, Αθήνα 2006). “Correction/Diorthosi (2007)”, στο Anna Poupou, Afroditi Nikolaidou, and Eirini Sifaki (επ.), World Film Locations: Athens (Intellect, London 2014). Επίσης σε υπό έκδοση συλλογικούς τόμους περιλαμβάνονται οι μελέτες: Ζητήματα ιστοριογραφίας και πρώιμος ελληνικός κινηματογράφος και Early Greek Talkies (1930-1940): Struggling Between Technology and Theatre.
Τον Οκτώβριο του 1929, με την έναρξη της νέας κινηματογραφικής σεζόν στην Αθήνα, δύο κινηματογράφοι πρόβαλαν ηχητικές ταινίες για πρώτη φορά στον ελλαδικό χώρο. Στο τέλος της σεζόν, τον Μάιο του 1930, 19 κινηματογραφικές αίθουσες διέθεταν κάποιου είδους ηχητικό σύστημα, ενώ το 1931, η πλειοψηφία πλέον των κινηματογραφικών αιθουσών σε ολόκληρη τη χώρα διαφήμιζε τη δυνατότητα προβολής ηχητικών και ομιλουσών ταινιών. Ο κινηματογράφος είχε γίνει ένα από τα δημοφιλέστερα θεάματα, με τις κινηματογραφικές αίθουσες, λίγο πριν την εισαγωγή του ήχου το 1929, να φτάνουν τις 149 πανελλαδικά. Συγχρόνως, το χρονικό διάστημα από το 1927 έως το 1932 αποτελεί τη γονιμότερη περίοδο της εγχώριας κινηματογραφικής παραγωγής ταινιών, τουλάχιστον σε ποσοτικό επίπεδο. Ενώ λοιπόν ο κινηματογράφος, τουλάχιστον ως θέαμα, είχε αποκτήσει μαζικά χαρακτηριστικά και στην Ελλάδα, το ζήτημα της καλλιτεχνικής του αποδοχής παρέμενε στη φάση της αμφισβήτησης και μάλλον της απαξίωσης από την πλειοψηφία των Ελλήνων διανοουμένων. ... More
[Σημ. επιμ: Το ακόλουθο κείμενο αποτελεί ανακοίνωση στην ημερίδα του Ομίλου Μελέτης Ιστορίας και Κοινωνίας (ΟΜΙΚ), «(Αντι)μιλώντας στη σοβαρότητα. Μια απολύτως σοβαρή και ταχύρρυθμη αντι/ημερίδα», που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα την 1η Απριλίου 2014].
Η πρώτη κινηματογραφική προβολή στην Αθήνα έγινε στις 28 Νοεμβρίου του 1896 και οι προβολές διήρκεσαν μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου του 1897. Πέρασαν όμως δύο ολόκληρα χρόνια, μέχρι τον Μάρτιο του 1899, για να επαναληφθούν οι κινηματογραφικές προβολές, σε μόνιμη πλέον βάση. Η διάδοση του κινηματογράφου στην επαρχία έγινε σταδιακά και επιλεκτικά και εξαρτήθηκε κυρίως από τις συγκοινωνίες, για την ακρίβεια την εξάπλωση του σιδηροδρόμου, και από την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, αν και χρησιμοποιήθηκαν και φανοί ασετιλίνης με σοβαρές όμως εκπτώσεις στην ποιότητα προβολής. Ένα χρόνο μετά, δηλαδή την 1η Μαρτίου του 1900 ο κινηματογράφος έφτασε και στα Τρίκαλα, μία από τις μεγαλύτερες τότε πόλεις του μικρού ελληνικού βασιλείου. Παρακάτω θα παρουσιάσω την πρώτη αυτή κινηματογραφική προβολή, στην οποία καταγράφεται η πρώτη απόπειρα λογοκρισίας, σύμφωνα πάντα με τον αθηναϊκό τύπο της εποχής.
Παρενθετικά, να επισημάνω ότι η πρώτη τεκμηριωμένη ηθικολογική αντίδραση εναντίον του κινηματογράφου εμφανίζεται στον Πειραιά, στα τέλη Ιουνίου του 1899 όταν ένας εύζωνας θεωρεί ανήθικο το δημόσιο φιλί επί της οθόνης και αντιδρά μεγαλοφώνως. Το κοινό όμως του Πειραιά φαίνεται να το απολαμβάνει και μάλλον ενοχλείται από τον ένστολο υπερασπιστή της ηθικής (Εστία, 24/6/1899). ... More