Πηγή: marginalia
Θα αντισταθώ στον πειρασμό να δω το λογοτεχνικό έργο του Νίκου Νικολαΐδη μέσα από το κινηματογραφικό του και θα επιχειρήσω μια πιο τυπική τοποθέτηση του έργου του στο λογοτεχνικό πεδίο και στη λογοτεχνική παράδοση. Θα τον αντιμετωπίσω δηλαδή ως λογοτέχνη.
Όσο ξεχωριστός κι αν είναι ένας δημιουργός, όσο ριζοσπαστικός ή ιδιοσυγκρασιακός, πάντοτε βρίσκεται σε ισχυρή σύνδεση με την εποχή του. Μπορεί η δράση των έργων του Νικολαΐδη να τοποθετείται στη δεκαετία του ’50 και του ’60, με το ροκ εν ρολ, τη τζαζ, το σινεμά και τα πολιτισμικά σύμβολα της εποχής, όμως τα έργα γράφονται στη μεταπολίτευση. Για παράδειγμα, αν και τα Γουρούνια στον Άνεμο (1992) διαδραματίζονται εν μέσω Χούντας, ο πατέρας του ήρωα είναι αριστερός που κατέληξε βολεμένος δημόσιος υπάλληλος· ο δε ήρωας ένας ανερμάτιστος αντισυστημικός των Εξαρχείων. Ο Νικολαΐδης στο έργο του είναι πάντα καχύποπτος απέναντι στην Αριστερά, σαρκάζει όποτε μπορεί για τους κουλτουριάρηδες αντιστασιακούς της Χούντας κ.ο.κ. Πρόκειται για μια στάση που διακρίνει και επικρίνει τη συστημοποίηση και ιδεολογική κυριαρχία της γενιάς του Πολυτεχνείου κατά την πασοκική δεκαετία του ’80 και του ’90. ... More
(Σχ. Επ.: Τις μέρες αυτές συμπληρώνονται εφτά χρόνια από το θάνατο του Νίκου Νικολαΐδη, αιρετικού και δημοφιλούς σκηνοθέτη της γενιάς του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου. Το Filmicon τιμά τη μνήμη του δημοσιεύοντας μια άγνωστη επιστολή του που εμφανίστηκε στις 8 Απριλίου 1967 στη Δημοκρατική Αλλαγή, απογευματινή εφημερίδα της ΕΔΑ. Ο 28χρονος τότε Νικολαΐδης, με καυστικό και χιουμοριστικό ύφος, περιγράφει τις περιπέτειές του με τους αιθουσάρχες και την κρατική γραφειοκρατία, στην προσπάθειά του να εξασφαλίσει στην πρώτη μικρού μήκους ταινία του – Lacrimae Rerum / Δάκρυα Πραγμάτων (1962) – διανομή στους κινηματογράφους και προβολή σε διεθνή φεστιβάλ. Η απεύθυνση στον Τύπο της Αριστεράς, το αίτημα για κρατική στήριξη του κινηματογράφου τέχνης, η απαξίωση της εμπορικής παραγωγής, αλλά και οι πρώτες υποστηρικτικές νομοθετικές πρωτοβουλίες του κράτους, οι πειραματισμοί και τα ανοίγματα των νέων σκηνοθετών προς το εξωτερικό – όπως διακρίνονται στο υπόστρωμα της επιστολής του Νικολαΐδη – αποκαλύπτουν κάτι από τις ζυμώσεις και το κλίμα της εποχής λίγο πριν τη δικτατορία, που πολύ σύντομα οδήγησαν στην έκρηξη του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου. Έρευνα: Μαρία Χάλκου).
Αγαπητή Αλλαγή,
θέτω υπ’ όψιν των φίλων του κινηματογράφου τα παρακάτω κωμικοτραγικά:
Στις 7 Αυγούστου του1963, το Υπουργείο Βιομηχανίας έχοντας υπ’ όψιν τας διατάξεις των άρθρων 13, 16 και 17 του Ν.Δ. 4208/61 «περί μέτρων δια την ανάπτυξιν της Κινηματογραφίας εν Ελλάδι, κλπ.», αποφάσισε ομοφώνως να χαρακτηρίσει την ταινία μου ΛΑΚΡΙΜΕ ΡΕΡΟΥΜ προστατευόμενη. «Διότι αύτη παρουσιάζει καλλιτεχνικά ή πνευματικά στοιχεία» (τι πάει να πει αυτό; τρέχα γύρευε) «και «είναι άρτια από τεχνικής απόψεως» (Άρθρο 16).
Με λίγα λόγια «Οι επιχειρηματίαι κινηματογραφικών αιθουσών υποχρεούνται όπως προβάλλουν ανά τρίμηνον τέσσαρας ταινίας μικρού μήκους εκ των χαρακτηρισθεισών ως προστατευομένων». Είδατε εσείς καμιά; Το έγγραφο (Α.Π. 59405/36105/500/7.8.63) κοινοποιήθηκε στο Αρχηγείο Χωροφυλακής, Αρχηγείο Αστυνομίας Πόλεων, στην ΠΟΚΕ, ΠΕΚ και «προς άπαντας τους επιχειρηματίας κινηματογραφικών αιθουσών (τη μερίμνη υποτίθεται της Χωροφυλακής), Αστυνομίαν και «προς εκτέλεσιν» (υποτίθεται) (Άρθρο 17). ... More