ISSN: 2241-6692

BLOG - Φιλμ νουάρ

Το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας «Νύχτες Πρεμιέρας» παρουσιάζει στην 22η διοργάνωσή του (21/9-2/10) το σύνολο σχεδόν του έργου ενός καλλιτέχνη που ενσάρκωσε όπως κανείς στη σύγχρονη Ελλάδα το ρομαντικό ιδεώδες: το αφιέρωμα «Η Αισθηματική Αγωγή του Νίκου Τριανταφυλλίδη» φανερώνει την ουσία του έργου ενός σκηνοθέτη που δεν αρκέστηκε στο να κινηματογραφεί ήρωες που, παραμένοντας στη σκιά, αποδεικνύονται larger than life, αλλά έκανε τη ζωή του ολοένα και πιο μεγάλη (παρά το σύντομο της διάρκειάς της), ικανή να αναμετρηθεί με τα είδωλα της φαντασίας, με τον κόσμο του φαντασιακού. Σε αυτές τις διακλαδώσεις της ζωής, της τέχνης και του ονείρου συντελέστηκε μια πραγματική συνάντηση, αυτή του Νίκου Τριανταφυλλίδη και της Έφης Παπαζαχαρίου. Οι παρακάτω αράδες δεν είναι ένας «ρομαντικός επίλογος» (με τον τρόπο του Νίκου Καρούζου), αλλά ένα σημείωμα που «νοσταλγεί το μέλλον».

«...Το πρώτο πράγμα που έκανε ο Θεός είναι η αγάπη…»
Οι Αισθηματίες

Κοίταγα αυτή τη θάλασσα του κόσμου που κατέβαινε και μετά ανέβαινε το λοφάκι προς το μνήμα μέσα στην κάψα του Ιουνίου και αναρωτιόμουν αν όντως, στ’ αλήθεια, είναι δυνατόν αυτό να έχει συμβεί. Όταν τελείωσαν όλα, πέντε-έξι άτομα πήραμε το δρόμο μέσα από τα χωράφια που έχουν ξεμείνει απορημένα στου Ζωγράφου, κάτω από τον καυτό ήλιο, συζητώντας αμήχανα διάφορα, ώσπου να φθάσουμε στο μέρος που θα βρίσκαμε τους άλλους – κάτι να πιούμε, για τον Νικόλα, όλοι μαζί. Στη μέση της διαδρομής, νόμιζα πως είμαι σε ταινία. Ή σε όνειρο. Ή σε εφιάλτη. Είχα μπερδευτεί. Ύστερα από ανέβα-κατέβα βραχάκια, κατσάβραχα και μονοπάτια, βάλαμε το πόδι μας επιτέλους στην άσφαλτο και φθάσαμε στο μαγαζί. Είμαι σίγουρη πως θα του άρεσε του Νίκου όλη αυτή η παράδοξη διαδρομή μιας παρέας που πήγαινε να πιει τιμώντας τον απόντα. Αισθηματίας. Θα το χρησιμοποιούσε και σε καμιά ταινία του το σκηνικό, εδώ που τα λέμε. Ο ίδιος το προκάλεσε έτσι κι αλλιώς. ... More


Στο 56ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, η Πανελλήνια Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου απένειμε το καθιερωμένο, ετήσιο βραβείο της στη δεύτερη ταινία του Αλέξη Αλεξίου με τίτλο Τετάρτη 04:45. Λίγο πριν την κυκλοφορία της ταινίας σε DVD και Blu-ray που έχει προγραμματιστεί για τη δεύτερη εβδομάδα του Ιανουαρίου, o σκηνοθέτης συνομιλεί με τη Μαρία Χάλκου για ένα προσωπικό σινεμά είδους και για την οικουμενικότητα της δυστοπίας στην παρούσα χρονική συνθήκη, για τα αστικά και τα εσωτικά τοπία (για να δανειστούμε τα λόγια του Αργύρη Χιόνη), για το χρονικό του προαναγγελθέντος θανάτου του ελληνικού μοντερνισμού και, εν τέλει, για τη σύγκλιση αισθητικής και ηθικής μέσα και πέρα από τον κινηματογράφο.

Μαρία Χάλκου: Αλέξη, σε μια εποχή που το ελληνικό art-house συγκεντρώνει το διεθνές ενδιαφέρον, με την Τετάρτη 04:45 επιλέγεις να ασχοληθείς με μια ταινία «είδους» και μάλιστα με ένα νεο-νουάρ. Γιατί «είδος» και γιατί νουάρ;

Αλέξης Αλεξίου: Αγαπώ το σινεμά «είδους». Το είδος σού προσφέρει έναν χάρτη, ένα blueprint για να στήσεις μια ιστορία. Με ενδιαφέρει η καθαρότητα της φόρμας του, η δυναμική που κρύβει στα αφηγηματικά μοτίβα και στις δοκιμασμένες συμβάσεις του, αλλά και η «ειλικρίνεια» των προθέσεών του. Ένας αγνός θεατής-παιδί που μεγαλώνει μέσα από τις κινηματογραφικές εικόνες δεν αντιλαμβάνεται το σινεμά τόσο ως «τέχνη», αλλά ως εμπειρία με συγκεκριμένα συγκινησιακά χαρακτηριστικά: γέλιο, φόβος, αγωνία, κ.λπ. Τα κινηματογραφικά είδη, ιδανικά, στοχεύουν ακριβώς εκεί, στην καθαρότητα της εμπειρίας, στα πρωταρχικά αυτά «παιδικά» συναισθήματα. Γιατί νουάρ; Η γέννηση της γκανγκστερικής ταινίας γίνεται στα τέλη της δεκαετίας του ’20, μέσα στην οικονομική κρίση. Η κρίση είναι ένα προσδιοριστικό στοιχείο του είδους, όπως ο υπόκοσμος, η πόλη, η άνοδος και η πτώση του ήρωα – στοιχεία εντέλει ταιριαστά με τη φαντασιακή άνοδο και την πολύ κυριολεκτική πτώση μιας χώρας. ... More